دانستنی های دیابت

افراد دیابتی می تواند به سادگی از بیماریهای جدی پا  که منجر به قطع پا ویا انگشتان شود جلوگیری کند ، مراقبت از پا برای هر  دیابتی اهمیت فراوانی دارد، بویژه کسانی که

1 ـ حس پایشان از بین رفته ؛

 2- تغییر در شکل پا دارند؛ 

 3- زخمها ویا ضایعاتی درپا دارند که بهبود  نمی یابد .

آسیب به اعصاب پا موجب می شود که حس پا از دست برود وبیمار نتواند مثلا سنگریزه ای را در کفش خود حس کند وممکن است همین سنگریزه منجر به زخم پا شود . اگر کفش تنگ باشد وبه علت آن تاولی ایجاد شود، بیمار توانایی حس آن را ندارد و این قبیل زخمها می توانند منجر به قطع اندام شود . همواره باید قندخون با دقت کنترل شود وکنترل روزانه آن از مشکلات جدی پا جلوگیری می کند .

برای جلوگیری از این مشکلات که ممکن است منجر به قطع پا شوند ، این متن چند توصیه ساده دارد :

1-       کنترل عوامل خطر ساز :

 قند، کلسترول ، وفشار خون را همواره باید در حد نرمال نگه داشت تا از قطع پا و یا همچنین مشکلات کلیه جلوگیری شود . همکاری با یک تیم مراقبت درمان‌،کیفیت زندگی بیمار را ارتقا می دهد . این تیم شامل : جراحان عروق، متخصص غدد داخلی، پرستار، راهنمای رژیم غذایی ، ارتوپد و…است که مشخص می کنند :

 1- چه وقت باید کلسترول ، فشار خون و هموگلوبین A₁C را اندازه گیری    کرد ؛

   2- چگونه وچه  وقت قند خون را تست کرد ؛    

        3- بیمار غذاهایی مصرف کند که چربی کم، فیبرغذایی زیاد (مانند میوه وسبزی)داشته باشد ؛

        4- ورزش روزانه فراموش نشود؛

        5ـ سیگار نکشد ؛

        6- برنامه مراقبت از پا را رعایت کند؛

        7- سالانه یکبار پاها ،چشمها وکلیه ها چک شود .

  2-       کنترل روزانه پاها :

 در پا ممکن است ضایعات جدی ایجاد شود، ولی چون احساس دردوجود ندارد ، پا را باید روزانه چک کرد که مبادا برش ، زخم ، نقاط قرمز، ورم ویا عفوت بین انگشتان وجود داشته باشد. باید زمان خاصی در روز (عصرها بهتر است) را به دیــدن دقـــــیق پا اختصــاص داد و سعی کرد آن جزء عادات روزانه شود اگر بیمار به دلیل پیری ویا ناتوانی   نمی تواند خم شود می تواند از آینه کمک بگیرد ویا از اعضای  خانواده اش بخواهد به او کمک کنند .

 3-      شستن روزانه پاها :

 پا باید در آب ولرم (ونه داغ) شسته شود. قبل از حمام ویا دوش گرفتن باید آب را امتحان کرد که مبادا خیلی داغ باشد. پاها بهتر است خشک شوند و بیمار مطمئن شود که بین انگشتان او هم خشک شده است (مبادا عفونت قارچی در پا ایجاد گردد) .

4-      نرم نگه داشتن پوست پا :

    باید ژل، کرم و یا محلولی به پوست مالیده شود تا از خشکی پوست جلوگیری شود. باید از مالیدن کرم یا ژل بین انگشتان اجتناب کرد زیرا خود ممکن است ایجاد عفونت کند.

5-         وجود میخچه و یا سفتی پوست کف پا :

اگر در پا میخچه ایجاد شد ،باید با پزشک متخصص مشورت کرد تا بهترین درمان برای او پیدا شود . با اجازه پزشــــک می توان بعد حمـام یا دوش گرفتن از سنگ پا استفاده کرد ولی استفاده از تیغ، داروهای اسیدی سوزاننده که میخچه را حذف می کنند قدغن است ،  زیرا خود موجب آسیب پوستی می شوند. 

 6-       ناخن گرفتن هفتگی :

          بعداینکه پا شسته شد وخشک گردید می توان ناخن ها را گرفت .ناخن ها راباید عرضی ومستقیم گرفت و به گرفتن ناخن درگوشه ها توجه کرد . اگر ناخن خوب دیده نمی شود یا ناخن ضخیم شده ویا زیر پوست رفته باید با جراح مشورت کرد .

 7ـ پوشیدن همیشگی کفش وجوراب :

 باید همواره بیمار دیابتی کفش وجوراب بپوشد ، زیرا ممکن است در هر قدم که گذاشته شود ، چیزی به پا آسیب برساند و پوشیدن جوراب وکفش  از ورم وزخم هم جلوگیری  می کند  و همچنین جورابهای تمــــــــیز   و  سفــــــید  استفاده شود واز پوشیدن جورابهایی که کش محکم دارند خودداری شود . هر بار پیش از پوشیدن کفشها باید داخل آن چک شود که مبادا چیزی در آن وجود داشته باشد که به پا آسیب برساند کفشهای بیمار از جنس چرم مرغوب بوده و ترجیحا دو جفت داشته باشد که صبح از یک جفت استفاده کند و بعدازظهر از جفتی دیگر ؛  و همچنین کفشها از نظر اندازه نه بزرگ باشند و نه کوچک .

       8- محافظت پا از سرما وگرما :

           باید درحمام و سونا هم کفش پوشید وبرای جلوگیری از آفتاب سوختگی در ساحل دریا پماد ضد آفتاب مالیده شود پا را باید از بخاری، رادیاتور وآتش هم دور نگه داشت . شبانه اگر هوا سرد است باید جوراب پوشیده شود تا پا گرم بماند .در هوای سرد برای جلوگیری از سرمازدگی باید همواره پاراچک کرد .

  9- حفظ جریان خون پا :

وقتی فرد روی صندلی می نشیند بهتر است زیر پایش چیزی بگذارد که بالاتر از سطح زمین باشد . دویا سه بار در روز انگشتان پا را برای 5دقیقه حرکت دهد و زانو را بالا وپایین ببرد تا خون درساق پا و انگشتان بهتر جریان یابد. برای مدت طولانی نباید پایش را خم نگهدارد . چون سیگار میزان اکسیژن رسانی به سلولهای پا را کاهش می دهد. کشیدن سیگار برای افراد دیابتی ممنوع است .

10ـ ورزش :

فرد دیابتی که حس اندام هایش دچار اشکال شده، باید از ورزشهای حرفه ای مثل پرش، دویدن و… اجتناب کند و ورزشهایی مثل شنا ، دوچرخه سواری که آسیبی به او نمی زنند، انجام دهد .ورزش علاوه بر اینکه موجب جریان بهتر خون در پا می شود به سلامتی وشادابی کمک می کند . کفشهای ورزشی انتخاب شده باید کاملا ً اندازه پا باشد واز پا محافظت کند.

برگرفته از سایت بیمارستان امام رضا(ع)